Częścią profilaktyki  cukrzycy typu 2 jest jej wczesne wykrycie. Diagnoza stanu przedcukrzycowego jest jednym ze sposobów, w jaki lekarze pomagają pacjentom w podjęciu różnych działań mających na celu zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 2.

Jeśli u Ciebie lub bliskiej Ci osoby zdiagnozowano stan przedcukrzycowy, nie jesteś sam. Szacuje się, że w Polsce stan przedcukrzycowy ma około 5 mln Polaków.1 Stan przedcukrzycowy jest ważną diagnozą, ponieważ daje możliwość wprowadzenia niezbędnych zmian w stylu życia, które mogą potencjalnie prowadzić do zapobiegania rozwojowi cukrzycy typu 2.

Czym jest stan przedcukrzycowy?

Stan przedcukrzycowy to stan zdrowia, w którym poziom glukozy we krwi jest wyższy niż u osoby zdrowej, ale nie spełnia kryteriów rozpoznania cukrzycy. Nieleczony stan przedcukrzycowy może przejść  w cukrzycę typu 22. Dzieje się tak, gdy organizm nie jest w stanie skutecznie wchłaniać cukru, zwanego również glukozą, z krwiobiegu do komórek w celu wykorzystania go jako energii. Skutkuje to wyższym poziomem glukozy we krwi.3 Stan przedcukrzycowy nie daje żadnych oznak, ponieważ poziom cukru we krwi nie jest jeszcze wystarczająco wysoki, aby wywołać widoczne objawy, ale  mogą już rozpocząć się powikłania o długotrwałych skutkach4. Stan przedcukrzycowy jest diagnozowany przez lekarza na podstawie badania krwi – badania hemoglobiny glikowanej (HbA1c) i/lub badania stężenia glukozy we krwi na czczo6 lub podczas wykonania testu obciążenia glukozą. W przypadku zdiagnozowania stanu przedcukrzycowego zaleca się częstsze wykonywanie kontrolnych badań5.

Jaka jest różnica między stanem przedcukrzycowym a cukrzycą?

Zdiagnozowanie stanu przedcukrzycowego oznacza, że poziom glukozy we krwi jest wyższy niż normalnie i że cukrzyca może się rozwinąć, jeśli nie zostaną podjęte kroki w celu obniżenia poziomu glukozy we krwi. Pomocne może być zrozumienie różnic między rodzajami cukrzycy i ich związku ze stanem przedcukrzycowym. Stan przedcukrzycowy poprzedza cukrzycę typu 2 i nie prowadzi do cukrzycy typu 1. Cukrzyca typu 1 jest spowodowana chorobą autoimmunologiczną, która niszczy komórki trzustki wytwarzające insulinę. Oznacza to, że osoby cierpiące na cukrzycę typu 1 w ogóle nie produkują insuliny, przez co muszą przyjmować insulinę za pomocą zastrzyków z insuliny lub za pomocą osobistej  pompy insulinowej7.

Cukrzyca typu 2 rozwija się z czasem, gdy komórki stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny, co nazywa się insulinoopornością8. Wraz ze wzrostem insulinooporności trzustka musi wytwarzać coraz więcej insuliny, aby obniżyć poziom glukozy we krwi, aż ostatecznie trzustka nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości insuliny, aby utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi9. Insulina jest hormonem, który pozwala glukozie dostać się do komórek, aby mogły ją wykorzystać jako energię. Gdy występują zaburzenia wydzielania insuliny, organizm nie może uzyskać energii potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania. W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, która jest stanem nieodwracalnym, w stanie przedcukrzycowym można podjąć różne kroki wprowadzając zmiany w stylu życia10, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2.

Co powoduje stan przedcukrzycowy?

Cukrzyca typu 2 jest spowodowana połączeniem genetyki i stylu życia. Do wystąpienia stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2 może przyczynić się kilka czynników niezależnych od pacjenta, jak np5:

  • występowanie cukrzycy w rodzinie
  • cukrzyca ciążowa w przeszłości;
  • inne czynniki ryzyka, takie jak otyłość, nadwaga, nadciśnienie tętnicze i palenie tytoniu, zespół policystycznych jajników
  • mała aktywność fizyczna
  • przyjmowanie niektórych leków

Stygmatyzacja społeczna spowodowała negatywne nastawienie do cukrzycy, które może mieć wpływ na to, jak osoby żyjące z tą chorobą postrzegają siebie. Diagnoza stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy typu 2 nie jest powodem do wstydu. Należy zauważyć, że kwestie środowiskowe są również powiązane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy. Osoby o niskich dochodach są bardziej narażone na cukrzycę, zwłaszcza kobiety.

Co zrobić, jeśli zdiagnozowano u Ciebie stan przedcukrzycowy?

Diagnoza stanu przedcukrzycowego może być obciążającym psychicznie doświadczeniem, ale wiedz, że jest to ważny moment, aby nadać priorytet swojemu zdrowiu. Teraz, gdy jesteś świadomy/-a tego, co dzieje się w Twoim ciele, możesz podjąć działania, aby zadbać o siebie. Pierwszym krokiem jest rozmowa z lekarzem na temat najlepszego dla Ciebie sposobu postępowania. Plan leczenia może obejmować zmiany stylu życia, które najlepiej działają na organizm, aby wspierać  stan zdrowia. Zatrzymanie stanu przedcukrzycowego wymaga obniżenia poziomu glukozy we krwi. Niektóre ze zmian, obejmują2:

  • Odżywianie: Nie ma jednej uniwersalnej diety, która powinna być zalecana osobom ze stanem przedcukrzycowym, ale odżywianie odgrywa ważną rolę w zapobieganiu przekształceniu się stanu przedcukrzycowego w cukrzycę typu 212. Stworzenie planu żywieniowego z pomocą profesjonalisty może pomóc w określeniu, które pokarmy  i w jakich ilościach należy spożywać
  • Ćwiczenia: W połączeniu z modyfikacją diety aktywność fizyczna może pomóc zahamować rozwój stanu przedcukrzycowego i zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 213. Wykazano również, że podejmowanie aktywności wymiernie wspomaga wchłanianie glukozy9.
  • Kontrola masy ciała: Nadmierna masa ciała  jest tylko jednym z czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2, ale jej  redukcja  wiąże się ze zmniejszeniem ryzyka cukrzycy.. Wykazano, że utrata masy ciała o 5–15% ma znaczące korzyści zdrowotne12. Przedyskutuj z lekarzem rolę, jaką redukcja masy ciała  może odgrywać w twoim przypadku. Zmiany w diecie i aktywność fizyczna mogą pomóc Ci w tej drodze12.

Przejęcie kontroli nad swoim zdrowiem i dobrym samopoczuciem

Życie ze stanem przedcukrzycowym nie musi oznaczać, że przekształci się on w cukrzycę typu 2. Jeśli jednak jesteś ciekawy/-a dostępnych opcji wspomagających zarządzanie cukrzycą typu 2, dowiedz się, jak Dexcom G6 może ułatwić monitorowanie poziomu cukru we krwi.

Niedawno zdiagnozowano u Ciebie cukrzycę? Dowiedz się więcej o sposobach bezpiecznego zarządzania cukrzycą.

Treści zawarte w tym artykule służą wyłącznie celom informacyjnym. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy ani leczenia. W przypadku jakichkolwiek pytań należy zawsze zasięgnąć porady lekarza lub pracownika służby zdrowia.

* Lista kompatybilnych inteligentnych urządzeń znajduje się na stronie dexcom.com/compatibility.

1 Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/cukrzyca/aktualnosci/223470,pandemia-cukrzycy-w-polsce#:~:text=Szacuje%20si%C4%99%2C%20%C5%BCe%20w%20Polsce,choruje%20oko%C5%82o%203%20mln%20os%C3%B3b, dostęp 08.10.2023

2 Prediabetes. Diabetes Canada. Accessed July 11, 2022, https://www.diabetes.ca/recently-diagnosed/prediabetes-toolkit.

3 Prediabetes. Diatribe. Accessed July 11, 2022, https://diatribe.org/prediabetes.

4 Prediabetes: Symptoms and Causes. Mayo Clinic. March 17, 2022. Accessed July 12, 2022, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/prediabetes/symptoms-causes/syc-20355278.

5 Ekoe J.M. et al., Diabetes Canada 2018 Clinical Practice Guidelines for the Prevention and Management of Diabetes in Canada: Screening for Diabetes in Adults, Can J Diabetes. 2018;42(Suppl 1):S88-S103, updated 2021, Accessed July 12, 2022, https://guidelines.diabetes.ca/cpg/chapter4.

6 Prediabetes. Cleveland Clinic. Updated March 25, 2021. Accessed July 12, 2022, https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21498-prediabetes.

7 Type 1 treatment. Diabetes Canada. Accessed July 11, 2022, https://www.diabetes.ca/en-CA/about-diabetes/type-1/treatment.

8 Understanding Insulin Resistance. American Diabetes Association. Accessed July 11, 2022, https://www.diabetes.org/healthy-living/medication-treatments/insulin-resistance.

9 Type 2 diabetes – Symptoms and causes. Mayo Clinic. January 20, 2021. Accessed May 14, 2022, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/type-2-diabetes/symptoms-causes/syc-20351193.

10 Sallar A. et al., Regression from prediabetes to normal glucose regulation: State of the science, Experimental Biology and Medicine, 2020;245(10):889-896, doi: 10.1177/1535370220915644.

11 Infographic: Inequalities in diabetes in Canada. Government of Canada. 2019. Accessed July 12, 2022, https://www.canada.ca/en/public-health/services/publications/science-research-data/inequalities-diabetes-infographic.html.

12 Evert A.B. et al., Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report, Diabetes Care, May 1, 2019;42(5):731–754, doi: 10.2337/dci19-0014.

13 Jadhav R.A. et al., Effect of Physical Activity Intervention in Prediabetes: A Systematic Review With Meta-analysis, Journal of Physical Activity and Health, 2017:14(9); 745-755, doi: 10.1123/jpah.2016-0632.

14 Sylow L. et al., Exercise-stimulated glucose uptake — regulation and implications for glycaemic control, Nat Rev Endocrinol, 2017:13;133–148, doi: 10.1038/nrendo.2016.162.

15 Magkos F., Hjorth M.F. & Astrup A., Diet and exercise in the prevention and treatment of type 2 diabetes mellitus, Nat Rev Endocrinol, 2020:16;545–555, doi: 10.1038/s41574-020-0381-5.