Zarządzanie cukrzycą typu 1 to praca przez całą dobę – nawet wtedy, kiedy śpimy. Sprawdzanie, czy poziom glukozy pozostaje w docelowym zakresie, w nocy może być prawdziwym wyzwaniem. Zakres docelowy dla glikemii każdy użytkownik CGM-u może sobie ustawić indywidualnie. Niemniej w zaleceniach klinicznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego – PTD, za wartości docelowe dla pacjentów z cukrzycą typu 1 i 2 przyjęto zakres 70–180 mg/dl; natomiast dla kobiet w ciąży z cukrzycą typu 1 – zakres 63–140 mg/dl1. Jeśli poziom glukozy spadnie w nocy poniżej docelowego zakresu, może wystąpić ryzyko nocnej hipoglikemii (nocnego niedocukrzenia). Nocna hipoglikemia może spowodować wybudzenie, jednak faktem jest, że wiele osób ją przesypia i dostrzega jej objawy dopiero rano. Objawy, które mogą wskazywać na nocną hipoglikemię, to:

  • niepokój, mówienie przez sen lub koszmary senne,
  • przyspieszone bicie serca, szybki oddech lub dreszcze,
  • uczucie  zmęczenia po przebudzeniu
  • ból głowy
  • nocne poty.

Doświadczanie nocnej hipoglikemii może być frustrujące i wyczerpujące. Niedocukrzenia i monitorowanie poziomu glukozy  w nocy mogą zakłócać sen. Konieczne może okazać się wybudzenie i sprawdzenie poziomu glukozy we krwi, a objawy hipoglikemii mogą uniemożliwić  nocny odpoczynek. Jeśli jesteś rodzicem dziecka chorującego na cukrzycę typu 1, być może będziesz musiał obudzić je w środku nocy i sprawdzić poziom glukozy, aby upewnić się, że nie doświadcza hipoglikemii. Jeśli podejrzewasz nocą hipoglikemię u siebie bądź u bliskiej osoby i jeśli chcesz zrozumieć, jak jej zapobiegać, pierwszym krokiem jest rozmowa z lekarzem. Hipoglikemia może być groźna – zawsze bezpieczniej jest zapobiegać jej wystąpieniu niż leczyć jej skutki.

Dlaczego poziom glukozy  we krwi spada w nocy?

Osoby chorujące na cukrzycę typu 1 są narażone na hipoglikemię bardziej niż osoby żyjące z cukrzycą typu 24, niekorzystające z insulinoterapii (osoby chorujące na cukrzycę typu 2 poddane insulinoterapii są zagrożone hipoglikemią w podobnym stopniu jak osoby z cukrzycą typu 1). Oznacza to jednoczesne narażenie na nocną hipoglikemię4. Aby zrozumieć, dlaczego poziom glukozy  we krwi spada w nocy, warto w pierwszej kolejności dowiedzieć się, dlaczego w ogóle występuje hipoglikemia.

Dla osób żyjących z cukrzycą typu 1 zarządzanie poziomem glukozy w organizmie jest niezwykle trudne, ponieważ ich trzustka nie produkuje insuliny. Insulina jest hormonem, który odpowiada za wchłanianie glukozy przez komórki organizmu i wykorzystywanie jej jako źródła energii. U osób z cukrzycą typu 1, insulina musi więc być podawana z zewnątrz. Nadmiar insuliny we krwi jest z kolei powodem nadmiernego wchłaniania glukozy – jeśli w takim przypadku ilość glukozy nie zostanie uzupełniona, dochodzi do hipoglikemii. Jest wiele czynników, które mogą doprowadzić do hipoglikemii np. pominięcie lub niedoszacowanie posiłku, podanie zbyt dużej dawki insuliny. Jednym z wielu potencjalnych czynników wywołujących hipoglikemię jest wysiłek fizyczny. Podczas ćwiczeń i po nich wrażliwość na insulinę wzrasta w całym organizmie, a mięśnie szybciej wchłaniają glukozę (gdy mięśnie są aktywne, ich zapotrzebowanie na insulinę wzrasta). Hipoglikemia może wystąpić w dowolnym momencie, ale trudniej jest ją wykryć i leczyć podczas snu. W ciągu dnia łatwiej możesz rozpoznać objawy hipoglikemii i zapobiec jej wystąpieniu np.  zjeść coś słodkiego, aby szybko przywrócić poziom glukozy do docelowego zakresu.

Objawy hipoglikemii mogą być następujące9:

  • nadmierne pocenie się,
  • dreszcze, drżenia kończyn, nogi ”jak z waty”
  • przyspieszone bicie serca
  • zwiększone łaknienie, ”wilczy głód”
  • zawroty głowy, ból głowy
  • trudności w mówieniu
  • dezorientacja/rozbicie, zaburzenia koncentracji
  • wiele innych.

Spożycie niewystarczającej porcji jedzenia po wieczornej dawce insuliny lub przyjęcie większej dawki niż zwykle może mieć wpływ na poziom glukozy podczas snu, powodując nocne niedocukrzenie2. Kilka innych przyczyn nocnych niedocukrzeń to np: pominięcie kolacji, ćwiczenia przed snem, picie alkoholu lub choroba (np. infekcja przewodu pokarmowego)3.

Zapobieganie nocnej hipoglikemii

Po konsultacji z lekarzem prowadzącym, można opracować plan, który pomoże uniknąć nocnej hipoglikemii. Aby zapobiec niskiemu poziomowi cukru we krwi w nocy, można zmniejszyć dawkę insuliny bazowej lub zredukować dawkę insuliny doposiłkowej do kolacji lub przed snem. Po ćwiczeniach należy dostosować podaż  dawek insuliny według zaleceń lekarza. Regularność w zakresie posiłków i przekąsek spożywanych wieczorem i przed snem oraz ich jakość może również pomóc w uniknięciu niskiego poziomu glukozy  we krwi w nocy10. Jeśli Ty lub bliska Ci osoba obudzicie się z nocną hipoglikemią, ważne jest, aby pamiętać o jak najszybszym przyjęciu łatwych do przyswojenia węglowodanów prostych, np. soku owocowego, płynnej glukozy lub tabletki z glukozą. Przed ponownym położeniem się spać konieczne może być również zjedzenie dodatkowego posiłku oraz kontrola poziomu glukozy Jeśli bliska Ci osoba w hipoglikemii nie może się obudzić, należy natychmiast  podać glukagon i zadzwonić po pogotowie3. Pogotowie należy wezwać zawsze w sytuacji ciężkiej hipoglikemii.

W jaki sposób system Dexcom G6 może pomóc w zmniejszeniu nocnej hipoglikemii?

Jednym z najlepszych sposobów ustalenia, czy występują nocne niedocukrzenia, a jeśli tak – uzyskania wglądu w przyczyny ich występowania, jest zastosowanie systemu ciągłego monitorowania glikemii (CGM)2. W przypadku, gdy nie korzystasz z systemu CGM, a chcesz monitorować poziom cukru we krwi w nocy, konieczne jest sprawdzenie glukozy za pomocą glukometru – najpierw przed snem, nst. około północy, później w środku nocy i nad ranem. Pomiary te należy wykonywać kilka nocy z rzędu11. Może to być bardzo uciążliwe i zwiększać  zmęczenie w ciągu dnia oraz obniżać efektywność w pracy w ciągu dnia.

System CGM (taki jak Dexcom G6) monitoruje poziom glukozy stale, także podczas snu. Sensor i nadajnik Dexcom G6 można nosić na ciele bez przerwy przez 10 dni. Nadajnik wysyła dane dotyczące poziomu glukozy do odbiornika lub kompatybilnego urządzenia inteligentnego* co 5 minut. Pozwala to na stałe śledzenie poziomu glukozy u siebie lub bliskiej osoby – wystarczy spojrzeć na wynik pomiaru na Twoim smartfonie†.

Wyobraź sobie, że sprawdzasz swój telefon przed snem i widzisz 73 mg/dL ze stabilną strzałką skierowaną w prawo. Możesz spokojnie położyć się spać, prawda? Teraz wyobraź sobie tę samą sytuację, ale z jedną zmianą – tym razem widzisz dwie strzałki skierowane w dół. Informacje, które uzyskujesz dzięki strzałkom trendu w aplikacji Dexcom G6, mogą mieć kluczowe znaczenie przy podejmowaniu decyzji przed położeniem się do snu i mogą pomóc w świadomym pozostaniu w zakresie docelowym a także w zapobieganiu niebezpiecznym epizodom hipoglikemii.

System Dexcom G6 może również zapewnić predykcyjne ostrzeżenie o szybko zbliżającym się niskim poziomie glukozy – dzięki niemu użytkownik wie, że jego poziom glukozy szybko spada i że istnieje prawdopodobieństwo znalezienia się w stanie hipoglikemii (poniżej 55mg/dL) w ciągu najbliższych 20 minut. Pozwala to na podjęcie proaktywnych działań, aby zapobiec nocnemu niedocukrzeniu. System Dexcom G6 wyposażony jest również w alarm, który poinformuje Cię, gdy u Ciebie lub bliskiej Ci osoby poziom glukozy osiągnie 55md/dL lub spadnie poniżej niego‡. Badania wykazały, że korzystanie z zapewnionego przez Dexcom G6 predykcyjnego alarmu o zbliżającym się pilnym niskim poziomie wiąże się ze znacznym zmniejszeniem liczby hipoglikemii12,13.

Czy mogę zobaczyć trendy nocnego niedocukrzenia za pomocą systemu Dexcom G6?

Zrozumienie, jak i kiedy zmienia się poziom glukozy, może pomóc Tobie i Twojemu lekarzowi lepiej zapobiegać niedocukrzeniom i dostosować odpowiedni plan leczenia. Dexcom Clarity to aplikacja, z której można korzystać na komputerze stacjonarnym lub innym urządzeniu umożliwiającym wyświetlanie historycznych danych dotyczących glikemii z systemu Dexcom G6.

Jedną z funkcji Dexcom Clarity, która może pomóc w ustaleniu, kiedy lub dlaczego występują nocne niedocukrzenia, są raporty trendów. Raporty te przedstawiają wizualizację zmian poziomu glukozy w czasie. Wykorzystują kolory, aby jaśniej zobrazować, w których częściach dnia Twoja glikemia ma tendencję do osiągania wysokich lub niskich poziomów oraz jak często się to dzieje. Może to pomóc w ustaleniu, czy doświadczasz nocnych niedocukrzeń, a jeśli tak, to w której porze nocy się one zdarzają. Informacje te można następnie wykorzystać do przeanalizowania, jaki czynnik mógł spowodować spadek glikemii. Dostępu do danych zawartych w raportach Dexcom Clarity można udzielić swojemu lekarzowi, zapewniając mu lepszy  wgląd w zmiany poziomu glukozy zachodzące w nocy§. Dysponując tymi informacjami, możecie wspólnie opracować lepszą strategię mającą na celu ograniczenie możliwości wystąpienia nocnej hipoglikemii.

Pomoc bliskiej osobie w zapobieganiu nocnej hipoglikemii

Jeśli bliska Ci osoba cierpi na cukrzycę, a Ty szukasz sposobów na aktywne wsparcie jej leczenia, możesz skorzystać z aplikacji Dexcom Follow. Aplikacja ta umożliwia zdalne odbieranie danych dotyczących poziomu glukozy z nadajnika Dexcom G6 innej osoby i wyświetlanie ich na Twoim smartfonie*,||. Może to pomóc małżonkom, partnerom, opiekunom i rodzicom spać spokojniej, ponieważ aplikacja Follow powiadomi ich, gdy bliska osoba będzie zagrożona hipoglikemią podczas snu. Badania potwierdziły, że udostępnianie danych dotyczących poziomu glukozy osobie obserwującej za pośrednictwem aplikacji Dexcom Follow przynosi korzyści użytkownikowi systemu Dexcom G6. Gdy pacjenci mają zaufanego obserwatora, czują się pewniej, a unikając nocnej hipoglikemii, odczuwają mniejszy niepokój związany z cukrzycą i zauważają znaczną poprawę jakości snu14.

Lepszy sen dzięki Dexcom G6

System rt-CGM Dexcom G6 może pomóc w informowaniu o ryzyku wystąpienia nocnego niedocukrzenia w czasie rzeczywistym i w zrozumieniu, jak zmienia się poziom glukozy przed snem. Udowodniono, że stosowanie Dexcom CGM pomaga zmniejszyć liczbę nocnych hipoglikemii15. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o Dexcom G6, aby sprawdzić, czy system CGM jest dla Ciebie odpowiednim narzędziem do zarządzania cukrzycą.

Treści zawarte w tym artykule służą wyłącznie celom informacyjnym. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy ani leczenia. W przypadku jakichkolwiek pytań należy zawsze zasięgnąć porady lekarza lub pracownika służby zdrowia.

*Lista kompatybilnych inteligentnych urządzeń znajduje się na stronie www.dexcom.com/compatibility.

† Jeśli alerty dotyczące glikemii i odczyty z urządzenia G6 nie są zgodne z objawami lub oczekiwaniami, w celu podjęcia decyzji terapeutycznej należy użyć glukometru.

‡ Zapewnia ostrzeżenie o poważnej hipoglikemii (poziom glukozy równy 55mg/dL lub niższy) z wyprzedzeniem do 20 minut.

§ Do przesyłania danych do Dexcom Clarity wymagane jest połączenie internetowe.

|| Wymaga aplikacji Follow i połączenia internetowego. Osoby obserwujące powinny zawsze potwierdzać odczyty w aplikacji lub odbiorniku Dexcom G6 przed podjęciem decyzji terapeutycznej.

1 Zalecenia kliniczne dotyczące postepowania u osób z cukrzyca 2021, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, str. 13

2 Nocturnal Hypoglycemia. MyHealth Alberta. Updated July 28, 2021. Accessed September 19, 2022. https://myhealth.alberta.ca/Health/pages/conditions.aspx?hwid=uq2844&.

3 Hypoglycemia: Nocturnal. Johns Hopkins Medicine. Accessed September 19, 2022. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/diabetes/hypoglycemia-nocturnal.

4 Yale J.F. et al., Clinical Practice Guidelines for the Prevention and Management of Diabetes in Canada: Hypoglycemia, Can J Diabetes. 2018;42 Suppl 1:S104-S108. doi:10.1016/j.jcjd.2017.10.010.

5 Type 1 diabetes. Diabetes Canada. Accessed September, 19, 2022. https://www.diabetes.ca/about-diabetes/type-1.

6 Getting started with insulin. Diabetes Canada. Accessed September 19, 2022. https://www.diabetes.ca/en-CA/about-diabetes/diabetes-management/getting-started-with-insulin.

7 Hypoglycemia. Mayo Clinic. Updated May 04, 2022. Accessed September 19, 2022. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hypoglycemia/symptoms-causes/syc-20373685.

8 Blood Sugar and Exercise. American Diabetes Association. Accessed September 19, 2022. https://diabetes.org/healthy-living/fitness/getting-started-safely/blood-glucose-and-exercise.

9 Hypoglycemia. Diabetes Canada. Accessed December 6, 2022. https://www.diabetes.ca/health-care-providers/clinical-practice-guidelines/chapter-14#panel-tab_FullText.

10 Avoiding Nighttime Hypoglycemia. Joslin Diabetes. Accessed September 19, 2022. https://www.joslin.org/patient-care/diabetes-education/diabetes-learning-center/avoiding-nighttime-hypoglycemia.

11 Nocturnal Hypoglycemia. Diabetes.co.uk. Updated June 10, 2022. Accessed September 19, 2022. https://www.diabetes.co.uk/nocturnal-hypoglycemia.html.

12 Puhr S. et al., Real-World Hypoglycemia Avoidance with a Continuous Glucose Monitoring System’s Predictive Low Glucose Alert, Diabetes Technol Ther. 2019;21(4):155-158. doi:10.1089/dia.2018.0359.

13 Puhr S. et al., Real-World Hypoglycemia Avoidance With a Predictive Low Glucose Alert Does Not Depend on Frequent Screen Views, J Diabetes Sci Technol. 2020;14(1):83-86. doi:10.1177/1932296819840691.

14 Polonsky W. et al., Impact of Real-Time Continuous Glucose Monitoring Data Sharing on Quality of Life and Health Outcomes in Adults with Type 1 Diabetes, Diabetes Technology & Therapeutics. 2020; 23(4). doi: 10.1089/dia.2020.0466.

15 Heinemann L. et al., Real-time continuous glucose monitoring in adults with type 1 diabetes and impaired hypoglycaemia awareness or severe hypoglycaemia treated with multiple daily insulin injections (HypoDE): a multicentre, randomised controlled trial, Lancet. 2018;391(10128):1367-1377. doi:10.1016/S0140-6736(18)30297-6.